Z okazji pięćdziesiątej rocznicy wydarzeń marca 1968 w Polsce, Blinken OSA prezentuje unikalny wybór dokumentów ze zbiorów Radia Wolna Europa/Radio Liberty Research Institute. Kolekcja zawiera materiały poświęcone kryzysowi społeczno-politycznemu skoncentrowane wokół protestów studenckich i ich pokłosiu.

8 marca na dziedzińcu Uniwersytetu Warszawskiego odbył się protest przeciwko zdjęciu ze sceny „Dziadów” w adaptacji Kazimierza Dejmka oraz wydaleniu z uczelni Adama Michnika i Henryka Szlajfera, którzy 30 stycznia sprzeciwili się temu aktowi cenzury. Demonstracja została brutalnie spacyfikowana przez oddziały ZOMO oraz „aktyw robotniczy”. W kolejnych tygodniach fala protestów rozlała się po całym kraju, obejmując swoim zasięgiem między innymi Wrocław, Łódź, Poznań i Gdańsk.

Antysyjonistyczna kampania rozpoczęta po wojnie sześciodniowej w czerwcu 1967 roku przybrała na sile w marcu w związku z partyjnym konfliktem pomiędzy I sekretarzem Władysławem Gomułką i ministrem spraw wewnętrznych Mieczysławem Moczarem. W obliczu kryzysu obie strony konfliktu próbowały wykorzystać nacjonalistyczną, antysemicką retorykę na swoją korzyść, określając studentów jako „syjonistycznych agentów”. Rządowa propaganda za niepokoje winiła „izraelską piątą kolumnę”, „bankrutów politycznych”, „rewizjonistów” i „imprerialistów”, próbując podzielić społeczeństwo i mobilizując robotników przeciwko studentom i intelektualistom. Agresywna propaganda w mediach towarzyszyła organizowanym w całym kraju demonstracjom w zakładach pracy i wiecom poparcia dla Gomułki i polityki partii.

Wielu z protestujących zatrzymano, wydalono z uniwersytetów i zakładów pracy. Ofiarą nagonki stali się studenci, intelektualiści a także profesorowie, w tym Zygmunt Bauman i Leszek Kołakowski. Antysyjonistyczna kampania doprowadziła do czystki w partii, instytucjach publicznych i wzrostu nastrojów antysemickich w społeczeństwie, zmuszając do emigracji około trzynastu tysięcy Polaków pochodzenia żydowskiego.

Zebrane materiały prezentują spójny obraz rozwoju wydarzeń, od pierwszych protestów (w Warszawie i innych miastach), oficjalnej propagandy aż do procesów politycznych w kolejnych miesiącach. Kolekcja zawiera między innymi monitoringi radia i telewizji, wycinki z prasy krajowej i zagranicznej, jak również telegramy, raporty sytuacyjne oraz przęglądy prasy przygotowane przez Radio Wolna Europa.

Trzon kolekcji stanowi kronika wydarzeń autorstwa Antoniego Kuczmierczyka. Opisuje ona wydarzenia od końca stycznia 1968 do maja 1969 i zawiera dokładne informacje na temat poszczególnych protestów w różnych częściach kraju, aresztowań oraz późniejszych procesów. Kronika, jak również towarzyszący jej indeks nazwisk, stanowi świetną pomoc w nawigowaniu po złożonych, wielowymiarowych wydarzeniach, które zajmują tak istotne miejsce w zimnowojennej historii Europy Środkowej.